پيشگفتار:

طي دو دهه اخير در جهان تحولات و تغييرات شگفت آوري روي داده است كه از آن جمله مي‌توان به فروپاشي نظام كمونيسم و حكومتهاي دولت مدار در شوروي و اروپاي شرقي و در نتيجه شكست نظريه دخالت دولت در امور اقتصادي اشاره نمود. اجراي سياست‌هاي آزادسازي اقتصادي و ترويج و بهادادن به بخش خصوصي از جمله مسايل و رويدادهاي بسيار مهمي‌بوده است كه كشورهاي مختلف جهان بدان روي آورده‌اند. مطالعات انجام شده در زمينه عملكرد بخش خصوصي نشان مي‌دهد كه طي دو دهه اخير بسياري از كشورهاي جهان براي بهبود وضعيت اقتصادي نامطلوب خود اجراي سياستهاي آزادسازي اقتصادي و در راس آن ترويج بخش خصوصي را تنها راه حل تشخيص داده‌اند. از سوي ديگر تمامي‌كشورهاي معتقد به كاهش تصدي دولت و ترويج بخش خصوصي داراي اتاقهاي بازرگاني فعال و پويا هستند. چرا كه فعاليت‌ گسترده بخش خصوصي در‌اين كشورها منجر به افزايش رقابت، كاهش هزينه‌هاي توليد و قيمت، افزايش كيفيت كالاها و خدمات و در نهايت افزايش صادرات و تحرك بيشتر اقتصاد ملي شده است.

در دنيا كشوري را نمي‌توان يافت كه با وجود دارا بودن اقتصاد دولتي و سنتي و بخش خصوصي ضعيف اقتصاد فعال و اتاق بازرگاني پويا داشته باشد. چرا كه اقتصاد دولتي و بخش خصوصي ضعيف نتيجه‌اي جز انحصار، اتلاف منابع، رانت و گسترش فساد اداري،… به همراه ندارد. در‌اين اقتصاد بدليل نبود رقابت، قيمت كالاها و خدمات بالا، كيفيت پائين و ميزان صادرات هم بسيار كم است بنابراين چگونه امكان دارد با چنين اقتصادي يك اتاق بازرگاني فعال و پويا وجود داشته باشد.

در مجموع زيربنا و پايه گسترش، رونق و توسعه اتاقهاي بازرگاني اجراي سياستهاي آزادسازي اقتصادي و درهاي باز است و سياست اقتصاد آزاد جز با توجه و گسترش بخش خصوصي و عدم دخالت دولت در امور اقتصادي محقق نمي‌شود چرا كه بين رونق بخش خصوصي و اتاق بازرگاني يك رابطه مستقيمي‌وجود دارد و‌اين دو مكمل يكديگر هستند. و اتاق بازرگاني‌ايران نيز از‌اين امر مستثني نيست. بنابراين براي تحرك بيشتر اقتصادي در ابتدا هدف ما بايد گسترش و توسعه بخش خصوصي باشد و سپس رونق و تحرك اتاق بازرگاني. چرا كه‌اين دو لازم و ملزم يكديگرند و امكان تفكيك آنها از يكديگر وجود ندارد.

از سوي ديگر اجراي يك سياست اقتصادي به صورت موفقيت آميز بررسي جامع و دقيق جنبه‌هاي تئوريك و ارزيابي نتايج عملي آن را طلب مي‌كند. در‌ايران نيز توجه به بخش خصوصي و واگذاري شركتها و موسسات دولتي به بخش خصوصي از اواخر سال 1368 و همزمان با اجراي برنامه اول توسعه اقتصادي كشور آغاز گرديد ولي تا كنون مطالعات انجام گرفته اغلب تئوريك و پراكنده، و ارزيابي نتايج حاصله از آن و مقايسه آن با ساير كشورها بسيار‌اندك بوده است ولي در حال حاضر با توجه به وجود شرايط حساس اقتصادي در كشور و لزوم اجراي سياست بازار آزاد نياز به انجام مطالعات جامع و دقيق علمي‌در‌اين رابطه ضروري است چرا كه‌اين امر تاثيرگذاري مستقيمي‌بر روند فعاليت‌هاي اتاق بازرگاني و اقتصادي كشور دارد.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

پيشگفتار.............................. 1

مقدمه.............................. 3

فصل اول: كليات تحقيق

موضوع تحقيق........................... 4

بيان مساله............................ 4

اهداف تحقيق........................... 4

اهميت تحقيق........................... 4

پيشينه تحقيق.......................... 5

فرضيه هاي تحقيق....................... 5

قلمرو تحقيق........................... 6

روش تحقيق............................. 6

روشهاي جمع آوري اطلاعات................ 6

محدوديت هاي تحقيق..................... 7

واژه ها و اصطلاحات كليدي............... 7

فصل دوم: مباني نظري تحقيق

بخش اول

تشكلهاي صنفي.......................... 10

 

عنوان صفحه

تاريخچه سنديكاهاي صنفي................ 11

اهميت واحدهاي صنفي در كشور............ 11

نگاهي به نقش اصناف و سازمانهاي صنفي در جامعه 12

تعاريف................................ 13

نقش سازمانها و تشكلهاي صنفي در توسعه.. 16

تقويت تشكلهاي صادراتي يك نياز اساسي... 18

تعاون................................. 25

تعاون به عنوان يك راهكار صنفي و ملي... 28

نتيجه گيري............................ 35

الگويابي.............................. 36

بخش دوم

اتاق بازرگاني بين المللي.............. 43

اتاق بازرگاني و صنايع كره............. 47

اتاق بازرگاني و صنايع ملي مالزي....... 60

اتاق بازرگاني لندن.................... 67

جايگاه واقعي اتاق بازرگاني در اقتصاد كشورهاا 75

ويژگيهاي اصلي يك اتاق بازرگاني ايده آل86

 

عنوان صفحه

پارامترهاي اصلي براي مقايسه اتاقهاي بازرگاني 88

جدول مقايسه اي اتاق بازرگاني ايران و ساير اتاقهاي بازرگاني پيشرفته دنيا................... 89

ويژگيهاي ساختاري محتوايي و عملكردي اتاق بازرگاني ايده آل و سنتي.................................. 90

بودجه اتاق بازرگاني................... 91

كاركنان اتاق بازرگاني................. 92

فصل سوم: جامعه آماري

تاريخچه اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران 94

سير تطور قانوني اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران........................................ 105

قانون تشكيل اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران(1348)........................................ 108

قانون اتاق بازرگاني و صنايع و معادن جمهوري اسلامي ايران(1373)............................. 115

كميسيونهاي اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران120

آئين نامه چگونگي تشكيل و اداره كميسيونهاي تخصصي اتاق ايران................................... 121

نمودار سازماني اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران124

فهرست شعب اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران 125

فهرست اتاق هاي بازرگاني مشترك ايران و ساير كشورهاي جهان........................................ 126

فهرست بخش هاي بازرگاني سفارتخانه هاي خارجي كه با اتاق بازرگاني ايران

همكاري دارند.......................... 127

 

عنوان صفحه

بررسي كمي عملكرد و ارتباطات اتاق بازرگاني ايران 128

فهرست اتحاديه ها و سنديكاهاي داخلي كه با اتاق بازرگاني همكاري دارند............................ 129

شرايط نامزدي در هيات نمايندگان اتاق بازرگاني 131

كميته ايراني اتاق بازرگاني بين المللي. 132

فهرست اعضاي كميته ايراني اتاق بازرگاني بين المللي134

مدل تحقيق............................. 137

فصل چهارم: روش تحقيق و تجزيه و تحليل داده ها

روش تحقيق............................. 138

روش هاي جمع آوري اطلاعات............... 138

معيارهاي مقبوليت تحقيق................ 140

روش نمونه گيري و تعيين حجم نمونه...... 143

ويژگي هاي كلي پاسخ دهندگان (نمودار)... 145

ويژگي هاي كلي پاسخ دهندگان (جداول).... 146

نمودار نتايج نظرسنجي از اعضاء اتاق بازرگاني 149

فرضيه اول............................. 150

فرضيه دوم............................. 153

فرضيه سوم............................. 154

 

عنوان صفحه

خصوصيات يك عضو فعال از ديدگاه اعضاء (نمودار) 155

خصوصيات يك عضو فعال از ديدگاه اعضاء (جدول)156

وظايف و فعاليت هاي اصلي اتاق بازرگاني از ديدگاه اعضاء (نمودار)................................ 157

وظايف و فعاليت هاي اصلي اتاق بازرگاني از ديدگاه اعضاء (جدول).................................. 158

فصل پنجم: نتيجه گيري و پيشنهادات

نتيجه گيري............................ 159

معايب و نواقص اتاق بازرگاني........... 160

پيشنهادات............................. 179

بازتاب تحقيق اتاق بازرگاني در رسانه ها181

منابع و ماخذ.......................... 182

ضمائم و پيوستها.......................